Kersttradities in Nederland: Van Twaalf naar Twee Kerstdagen

Twaalf dagen Kerst in Nederland

In Nederland vieren we al lange tijd eerste en tweede kerstdag, maar dat was ooit anders. Zo werd in de eerste eeuwen na de geboorte van Jezus door het Christendom een aantal heidense feestdagen opgenomen in de kerstperiode. Die periode duurde toen twaalf dagen.

Vier kerstdagen

In die twaalf dagen werden er ook andere heiligen geëerd, maar de kerk vond dat Kerstmis toch vooral om de geboorte van Christus moest draaien. Daarom werden er vier kerstdagen in het leven geroepen, waarvan ieder een eigen betekenis had.

Tradities in Almelo

Op deze dagen was iedereen in Almelo vrij. Het was verboden om te werken, want dat zou ongeluk brengen. De vier kerstdagen kregen allemaal hun eigen thema. Zo was vierde kerstdag een kinderfeest en stond tweede kerstdag in het teken van dieren. Boeren lieten dan hun paarden door het dorp galopperen om zo te ‘garanderen’ dat ze de rest van het jaar niet ziek zouden worden.

Van vier naar twee

Toch bleven de vier kerstdagen niet bestaan. Vierde kerstdag verdween en in 1773 besloot de Nederlandse regering ook derde kerstdag af te schaffen. In 1964 werden beide kerstdagen juist uitgeroepen tot officiële vrije dagen voor alle Nederlanders.

Kerstblok branden

Waar nu in bijna iedere Almelose woning een kerstboom staat, zo werd er vroeger een kerstblok aangestoken. Deze voorganger van de kerstboom was een groot blok hout (vaak beukenhout, sparrenhout of dennenhout) dat op kerstavond in de open haard werd gelegd. Het gezin ging om het brandende blok zitten om het kerstverhaal te vertellen, kerstkoek te eten of kerstliederen te zingen.

Kerst(voet)bal

Nog een verloren traditie: voetbalwedstrijden tijdens de kerstdagen. De Nationale Voetbal Bond organiseerde jaarlijks kerstvoetbalwedstrijden. Op Tweede Kerstdag werd er vaak gevoetbald, een traditie die in Nederland in het seizoen 2008/2009 voor het laatst plaatsvond.